تشکر ولودمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین از رجب طیب اردوغان و مردم ترکیه برای “منع عبور رزم‌ناوهای روسیه به دریای سیاه” در توئیتر دیروز خبرساز شد.

اما واکنش صریح و رسمی از ترکیه نیامد و برخی در این باره ابراز تردید کردند. رئیس جمهور ترکیه و آقای زلنسکی پیشتر در همان روز شنبه تلفنی صحبت کرده بودند اما در شرح رسمی که از این مکالمه منتشر شد اشاره‌ای به دو تنگه بسفر و داردانل نشده بود.

اکنون ترکیه می ‌گوید مفاد پیمان مونترو را به اجرا می‌گذارد که احتمال بسته شدن این دو آبراه را برای کشتی‌های نظامی روسیه بیشتر می‌کند.

بر اساس عهدنامه مونترو که در ۱۹۳۶ به امضا رسید، کنترل این دو تنگه در اختیار ترکیه است.

ترکیه در ضلع جنوبی، روسیه درشمال‌شرقی و اوکراین در ضلع شمالی دریای سیاه قرار دارند.

دریای سیاه برای دسترسی به آب‌های آزاد از طریق دریای مدیترانه، با دو تنگه به آن وصل می‌شود، تنگه بسفر که دریای سیاه را به دریای مرمره و تنگه داردانل که دریای مرمره را به دریای اژه وصل می‌کند.

براساس پیمان مونترو کشورهای اطراف دریای سیاه حق عبور آزاد از آن را “در زمان صلح” دارند اما می‌توانند در زمان جنگ اگر احساس خطر کنند جلوی عبور کشتی‌های رزمی را بگیرند.

مولود چاوش‌اوغلو وزیر خارجه ترکیه یکشنبه گفت: “ما به این نتیجه رسیده‌ایم که شرایط در اوکراین جنگی است و مفاد پیمان مونترو را شفاف به اجرا خواهیم گذاشت.”

ترکیه عضو ناتوست اما از روسیه سامانه دفاع موشکی می‌خرد و از نظر انرژی و گردشگری هم به روسیه وابستگی دارد. اگر آنکارا تصمیم بگیرد راه کشتی‌های نظامی روسیه را ببندد می‌تواند نقطه عطفی در جنگ اوکراین باشد.

مهمترین پایگاه‌های دریایی روسیه یکی در شمال در دریای بالتیک است و یکی در جنوب در دریای سیاه.

روسیه در سال ۲۰۱۴ برای حفظ ناوگان دریایی خود در دریای سیاه، شبه‌جزیره کریمه را که طبق قوانین بین‌المللی خاک اوکراین است اشغال و ضمیمه خود کرد.